Tài sản số nào nên được chọn giao dịch tại Việt Nam?

Dự thảo Nghị quyết thí điểm thị trường tài sản số, tiền số sẽ được trình cấp có thẩm quyền trong tháng 8. Trong đó, sàn giao dịch tài sản số dự kiến được thí điểm thành lập.

Ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính) cho biết theo dự thảo Nghị quyết này, cơ quan quản lý sẽ trao quyền lớn hơn cho các tổ chức cung cấp dịch vụ tự chọn loại tiền số để niêm yết và giao dịch trên sàn.

“Song chúng tôi khuyến nghị nên chọn các sản phẩm có tính thanh khoản cao, phổ biến trên thị trường”, ông Hòa nói tại một sự kiện về tài sản số cuối tuần trước.

Hiện thế giới có trên 19 triệu loại tiền số, theo dữ liệu từ Coint MarketCap. Bitcoin đang là loại tiền số có vốn hóa lớn nhất thế giới, đạt 2.260 tỷ USD, kế đến là Ethereum, XRP, USDT, BNB…

Với Việt Nam, ông Zane Nguyễn, đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Kyros Ventures – một quỹ đầu tư mạo hiểm các tài sản số – cho rằng cơ quan quản lý cần có tiêu chí rõ ràng dựa vào thanh khoản, mức độ tiếp cận thị trường… để chọn sản phẩm niêm yết trên sàn giao dịch.

Theo ông, hàng triệu đồng coin được tạo ra mỗi ngày, nhưng chỉ số ít có khối lượng giao dịch lớn, như Bitcoin, Ethereum hay USDT. “Rất dễ để tạo ra hoặc làm giả một tài sản mã hóa. Tôi cho rằng, ở giai đoạn đầu, Việt Nam sẽ không chọn niêm yết các đồng tiền số ít tiếng tăm”, ông Zane Nguyễn nói.

Đồng xu biểu trưng của Bitcoin. Ảnh: Bảo Lâm

Cùng quan điểm, ông Mai Huy Tuần, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Công nghệ số SSI (SSI Digital), cho rằng một tài sản số được phép giao dịch tại Việt Nam cần có dòng tiền rõ ràng, cộng đồng nắm giữ lớn và ứng dụng rộng rãi. Ngoài ra, các token đã niêm yết tại nhiều nước, vốn hóa và thanh khoản cao thì nên được chọn khi thí điểm sàn giao dịch.

“Bitcoin hay Dogecoin có thanh khoản thấp, nhưng số người đầu tư nắm giữ lại rất lớn”, CEO SSI Digital nói, thêm rằng mọi đề xuất về sản phẩm giao dịch trên sàn cần phải báo cáo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.

Theo dữ liệu từ CoinMarketCap, phiên 3/8, Bitcoin có giá trị thị trường khoảng 2.262 tỷ USD. Tuy nhiên, thanh khoản giao dịch trong 24h gần nhất đạt hơn 18 tỷ USD, bằng 0,8% vốn hóa.

Tuy vậy, ông Zane Nguyễn đề xuất trao quyền chọn loại hình tài sản số cho doanh nghiệp vận hành sàn giao dịch để thúc đẩy cạnh tranh, tương tự các nước. “Nếu được tự quyền chọn sản phẩm giao dịch, các sàn phải tự chịu trách nhiệm trước thị trường. Làm tốt thì nhà đầu tư đến, kém thì bị đào thải. Giấy phép không thể là lá chắn cho năng lực yếu”, đồng sáng lập Kyros Ventures nói.

Luật Công nghiệp công nghệ số có hiệu lực từ 1/1/2026 đánh dấu lần đầu tiên Việt Nam có khung pháp lý cho tài sản số. Việc này giúp nhà đầu tư được bảo vệ trước các rủi ro có thể xảy ra.

Theo CEO SSI Digital Mai Huy Tuần, những người đang sở hữu không bắt buộc phải chuyển tiền số của mình tại nước ngoài về Việt Nam. Tuy nhiên, nếu phát sinh giao dịch như mua, bán, trao đổi, nhà đầu tư phải thực hiện trên nền tảng được cấp phép tại Việt Nam.

“Crypto không phải là tài sản vật lý như vàng hay điện thoại để có thể chuyển dễ dàng về Việt Nam. Nó tồn tại trên nền tảng số, không biên giới”, ông Huy Tuần cho biết. CEO SSI Digital nhấn mạnh sau khi có sàn giao dịch, nhà đầu tư không thực hiện trên nền tảng được cấp phép trong nước sẽ là hành vi vi phạm pháp luật.

Tuy nhiên, ông cũng khuyến nghị nhà đầu tư nên chuyển tài sản số về trong nước dưới dạng lưu ký để được pháp luật bảo vệ. Lưu ký là việc một cá nhân hoặc tổ chức giao tài sản của mình (chứng khoán, tiền, vàng) cho một tổ chức (thường là ngân hàng hoặc trung tâm lưu ký) quản lý và thực hiện các giao dịch liên quan.

Theo báo cáo của Triple-A năm 2024, hơn 20% dân số Việt Nam sở hữu tiền số. Việt Nam cũng nằm trong nhóm ba quốc gia đứng đầu về chỉ số chấp nhận crypto theo dữ liệu của công ty phân tích Chainalysis, với mức độ phổ cập cao gấp 3-4 lần so với trung bình toàn cầu.

Trọng Hiếu