Bộ Giáo dục và Đào tạo bảo lưu đề xuất bỏ bằng tốt nghiệp trung học cơ sở nhằm đơn giản hóa quy trình quản lý, tiết kiệm chi phí và phù hợp với mô hình giáo dục của nhiều quốc gia phát triển.
Sáng 13/8, trình dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết dự luật điều chỉnh theo hướng giao người đứng đầu cơ sở giáo dục thực hiện chương trình trung học cơ sở xác nhận trong học bạ việc hoàn thành chương trình, thay cho cấp bằng tốt nghiệp.
Cách làm này giúp giảm khối lượng công việc hành chính cho cơ quan quản lý nhà nước, đồng thời tăng tính tự chủ cho cơ sở giáo dục. Thẩm quyền cấp bằng tốt nghiệp THPT cũng được đề xuất chuyển từ Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo sang hiệu trưởng.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo lý giải nhiều quốc gia như Mỹ, Canada, Anh, Australia, Phần Lan không cấp bằng tốt nghiệp trung học cơ sở, mà chỉ dùng xác nhận của hiệu trưởng để xét học tiếp lên bậc cao hơn. Ở Việt Nam, chính sách phổ cập giáo dục đến hết lớp 9 đã đạt gần 100% học sinh hoàn thành chương trình, nên việc đổi từ “bằng” sang “xác nhận” sẽ không ảnh hưởng quyền lợi học sinh, ngược lại giảm thủ tục và chi phí.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội
Tuy vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội đề nghị cân nhắc, vì bằng tốt nghiệp trung học cơ sở hiện là minh chứng hoàn thành giai đoạn giáo dục cơ bản, là cơ sở phân luồng học sinh sau trung học cơ sở và tiêu chí bắt buộc để dự thi vào lớp 10.
Hiện nay, tốt nghiệp THCS là tiêu chí bắt buộc để học sinh dự thi vào lớp 10 THPT. Đầu năm ngoái, Bộ đã bỏ xếp loại giỏi, khá, trung bình trên bằng tốt nghiệp cấp học này.
Dự thảo luật sửa đổi còn quy định UBND cấp tỉnh quyết định lựa chọn sách giáo khoa; giao cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh biên soạn, thẩm định và phê duyệt tài liệu giáo dục địa phương. Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ ban hành quy định về hội đồng thẩm định và tiêu chuẩn kỹ thuật của tài liệu này, nhằm nâng cao trách nhiệm quản lý giáo dục của địa phương.
Với đề xuất chuyển thẩm quyền cấp bằng tốt nghiệp THPT cho hiệu trưởng, Thường trực Ủy ban thẩm tra lưu ý cần có quy định chi tiết khi triển khai, nhất là trong quá trình số hóa dữ liệu, để đảm bảo quản lý, lưu trữ và hậu kiểm chặt chẽ.
Liên quan đến việc thi tốt nghiệp THPT, báo cáo thẩm tra nêu hai quan điểm: giữ nguyên kỳ thi như hiện nay, hoặc chuyển sang xét tốt nghiệp để phù hợp với xu hướng đánh giá quá trình, giảm áp lực thi cử và chi phí. Theo phương án thứ hai, việc tuyển sinh trung cấp, cao đẳng, đại học sẽ giao cho các cơ sở giáo dục tự tổ chức.
Kiểm định chất lượng đại học
Một điểm mới trong dự thảo luật là bổ sung tiêu chuẩn đánh giá và kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục đại học làm căn cứ xác định mức độ đạt chuẩn. Tiêu chuẩn này do Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo ban hành và hướng dẫn thực hiện.
Diện kiểm định gồm cơ sở giáo dục đại học, cơ sở giáo dục khác; các chương trình đào tạo giáo viên, lĩnh vực sức khỏe, pháp luật; cùng các chương trình thuộc ngành, lĩnh vực khác và chương trình đào tạo, chỉ tiêu tuyển sinh các ngành sư phạm, y dược và luật, do Bộ trưởng quyết định.
Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định. Ảnh: Cổng TTĐT Quốc hội
Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đánh giá cao việc siết chất lượng ở ba lĩnh vực này, đồng thời cảnh báo tình trạng một số trường mở ngành chỉ để thu học phí, thương mại hóa đào tạo, khiến chất lượng thấp. Theo ông, hiện có 103 cơ sở đào tạo cử nhân luật, nhiều trường chỉ đào tạo vài chục sinh viên mỗi năm, không có giáo trình, không có giảng viên cơ hữu. Với y dược, cả nước có 40-50 cơ sở đào tạo, nhưng chưa rõ có đủ bệnh viện, phòng thí nghiệm cho sinh viên thực hành hay không.
Ông đề nghị luật phải quy định rõ điều kiện thành lập ngành: cơ sở vật chất, phòng thí nghiệm, giáo viên cơ hữu tối thiểu 50% (có tỷ lệ tiến sĩ, giáo sư nhất định), cùng hệ thống giáo án, giáo trình, học liệu đầy đủ. Nếu kiểm định không đạt, phải đình chỉ hoặc rút giấy phép.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế – Tài chính Phan Văn Mãi đồng tình, cho rằng cần kiểm soát chất lượng từ chuẩn đầu ra đến tổ chức đào tạo. Ngành sư phạm cần tuyển chọn những người giỏi, tâm huyết, được đào tạo bài bản và có chế độ đãi ngộ xứng đáng. Ngành y dược phải đảm bảo cơ sở vật chất, thiết bị vì đặc thù cao.
Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết cả hai dự án luật sửa đổi (Giáo dục đại học và Giáo dục nghề nghiệp) đều chú trọng quản lý toàn bộ quá trình đào tạo ở ba lĩnh vực này. Riêng sư phạm, sau Nghị định 116 và 60, điểm chuẩn tăng mạnh, hiện cạnh tranh ngang y dược. Với luật và y dược, Bộ vẫn kiểm soát chặt việc mở ngành, không chỉ đầu vào – đầu ra mà toàn bộ quá trình, vì “ba ông thầy này tác động rất lớn đến xã hội”.
Sơn Hà
Nguồn: https://vnexpress.net/bo-bang-tot-nghiep-trung-hoc-co-so-theo-thong-le-quoc-te-4926325.html