Hơn 80% trường hợp đột quỵ là nhồi máu não, đòi hỏi can thiệp cấp cứu lập tức, sử dụng an cung ngưu hoàng hoàn trong những tình huống này có thể gây hại thêm.
ThS.BS Vũ Văn Đại, khoa Y học cổ truyền, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, giải thích an cung ngưu hoàng hoàn (ACNHH) là bài thuốc Đông y cổ truyền với lịch sử hàng trăm năm tại Trung Quốc và được xếp vào nhóm thuốc quý.
Thành phần chính của ACNHH gồm ngưu hoàng, chu sa, xạ hương, hoàng liên, hoàng cầm, hùng hoàng và trân châu. Theo y học cổ truyền, thuốc có công dụng thanh nhiệt, giải độc, khai khiếu và trấn kinh – phù hợp với các thể “nội nhiệt thịnh” biểu hiện qua sốt cao, mê sảng và co giật.
Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp đột quỵ đều thích hợp sử dụng ACNHH. Thực tế lâm sàng chỉ ra đa số tai biến mạch máu não là do nhồi máu não (thể hàn), cần được can thiệp y tế khẩn cấp. Việc dùng ACNHH trong những trường hợp này có thể làm hạ nhiệt cơ thể và giảm tưới máu não. Đặc biệt nguy hiểm là khi bệnh nhân bị xuất huyết não, vì thuốc chứa thành phần có tính chống đông nhẹ, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng chảy máu.
ACNHH chứa dược liệu độc như chu sa (thủy ngân) và hùng hoàng (asen). Sử dụng sai chỉ định có thể gây tổn hại gan, thận và hệ thần kinh. Nhiều tác dụng phụ đã được ghi nhận như rối loạn tiêu hóa, dị ứng, rối loạn nhịp tim và co giật. Một số sản phẩm không rõ nguồn gốc còn bị phát hiện chứa kim loại nặng vượt ngưỡng an toàn.
Tại khoa Cấp cứu Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, nhiều bệnh nhân đột quỵ được đưa đến sau khi đã tự ý dùng ACNHH tại nhà. Đáng tiếc, phần lớn đã bỏ lỡ “thời gian vàng” để can thiệp y tế hiệu quả, nhất là trong các ca xuất huyết não – trường hợp mà việc dùng an cung không chỉ vô ích mà còn có thể làm bệnh tình xấu đi.
Bác sĩ khoa Cấp cứu thăm khám cho bệnh nhân uống An cung ngưu hoàng hoàn chữa đột quỵ. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Bộ Y tế khuyến cáo việc sử dụng ACNHH cần tuân thủ nghiêm ngặt, chỉ dùng khi có chẩn đoán rõ ràng thuộc thể “trúng phong nhiệt” (sốt cao, mê sảng, mạch nhanh, mặt đỏ). Tuyệt đối không dùng trong các thể “trúng phong hàn”, xuất huyết não, hoặc khi chưa có chẩn đoán xác định.
Việc sử dụng phải được bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền chỉ định và không tự ý dùng tại nhà. Đặc biệt, phụ nữ mang thai, trẻ em dưới 3 tuổi và bệnh nhân suy gan thận nặng không nên sử dụng thuốc này.
Bác sĩ Đại nói yếu tố quyết định trong điều trị đột quỵ không phải là một viên thuốc thần kỳ, mà là thời gian đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế chuyên khoa. Giờ vàng trong đột quỵ là 6 giờ đầu kể từ khi xuất hiện triệu chứng. Trong thời gian này, việc chụp CT/MRI sọ não sẽ xác định loại đột quỵ, từ đó bác sĩ có phương án điều trị phù hợp như tiêu sợi huyết, can thiệp nội mạch hoặc điều trị nội khoa.
“Tự ý dùng ACNHH tại nhà không giúp phân biệt được thể bệnh mà còn làm chậm trễ việc tiếp cận y tế hiện đại, ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng và khả năng hồi phục của bệnh nhân”, bác sĩ Đại nói. Ông khẳng định y học cổ truyền không phủ nhận giá trị của các bài thuốc cổ, bao gồm ACNHH, nhưng cần nhìn nhận đúng vai trò, chỉ định và giới hạn của thuốc. Việc sử dụng cần dựa trên y lý, y chứng và y đức, tránh biến một bài thuốc quý thành niềm tin mù quáng gây hại.
Lê Nga
Nguồn: https://vnexpress.net/dung-an-cung-nguu-hoang-hoan-tri-dot-quy-4924817.html