Trong thời đại số, mật khẩu chính là ‘chìa khóa’ bảo vệ cuộc sống trực tuyến. Nhưng đặt mật khẩu thế nào để không bị đoán ra? Dưới đây là những nguyên tắc quan trọng giúp bạn tự tạo ‘mật khẩu an toàn nhất thế giới’.
Đặt mật khẩu sao cho an toàn mà dễ nhớ luôn là vấn đề gây nhức đầu.
Trong thời đại số hóa, nơi mọi giao dịch, liên lạc và thông tin cá nhân đều gắn liền với các tài khoản trực tuyến, mật khẩu trở thành lớp “khóa” đầu tiên để bảo vệ bạn khỏi các nguy cơ tấn công mạng.
Thế nhưng nhiều người vẫn đang dùng mật khẩu như “123456” hoặc “matkhau123” mà không lường trước hậu quả. Vậy làm thế nào để tạo ra một mật khẩu thực sự an toàn, khó đoán nhưng vẫn dễ nhớ?
Thế nào là mật khẩu “không thể đoán”?
Theo báo cáo từ Verizon (Mỹ), hơn 80% các vụ vi phạm dữ liệu đều có liên quan đến mật khẩu yếu hoặc bị lộ. Một mật khẩu dễ đoán như “123456” hay “admin” có thể bị hack chỉ trong vài giây bằng công cụ dò tự động (brute-force).
Một mật khẩu mạnh sẽ ngăn chặn hiệu quả các cuộc tấn công này, bảo vệ thông tin cá nhân, tài chính, tài khoản ngân hàng và cả sự riêng tư của bạn.
Một mật khẩu được coi là “không thể đoán” khi hội đủ nhiều tiêu chí quan trọng về độ dài, độ phức tạp và tính duy nhất.
Trước hết, mật khẩu nên dài từ 12 ký tự trở lên, bởi mỗi ký tự bổ sung sẽ khiến thời gian giải mã tăng lên theo cấp số nhân. Mật khẩu mạnh cần kết hợp đa dạng các loại ký tự, bao gồm chữ hoa, chữ thường, chữ số và các ký tự đặc biệt như !, @, #…
Đồng thời cần tránh sử dụng thông tin cá nhân dễ đoán như tên, ngày sinh, số điện thoại hay địa chỉ. Các mẫu phổ biến như “123456”, “qwerty” hay “iloveyou” cũng là những lựa chọn kém an toàn, thường bị hacker thử đầu tiên.
Ngoài ra, người dùng không nên tái sử dụng mật khẩu cũ hoặc dùng một mật khẩu chung cho nhiều tài khoản, vì chỉ cần một tài khoản bị lộ, toàn bộ hệ thống dữ liệu có thể bị đe dọa.
Công thức tạo mật khẩu dễ nhớ nhưng vẫn ‘siêu mạnh’
Có nhiều cách sáng tạo giúp bạn tạo ra mật khẩu cực mạnh mà vẫn dễ ghi nhớ, tránh việc phải ghi chép hoặc tái sử dụng mật khẩu cũ. Một trong những phương pháp hiệu quả là sử dụng cụm từ viết tắt (mnemonic phrase).
Bạn có thể chọn một câu nói yêu thích, viết tắt từng chữ cái trong câu đó rồi kết hợp thêm số và ký tự đặc biệt. Ví dụ, câu “Tôi bắt đầu học guitar từ năm 2020” có thể chuyển thành mật khẩu TbdhGtrtn@2020.
Một cách khác là “ghép không tưởng”, tức là kết hợp hai từ không liên quan, như “CáHeo” và “BánhMì”, sau đó thêm số và ký tự đặc biệt để tạo thành mật khẩu như CaHeo!23@BanhMi.
Cuối cùng, bạn có thể dùng passphrase dài gồm nhiều từ không có liên kết logic nhưng dễ nhớ, ví dụ như TraiCay!NuocBien&LaBanMai. Những cách này giúp mật khẩu vừa có độ bảo mật cao, vừa gần gũi với trí nhớ của bạn.
Hay một vài công thức khác thú vị hơn theo Tuổi Trẻ Online tìm hiểu như “Tên nền tảng + tên viết tắt + 123”. Ví dụ như bạn tên Nguyễn Văn A thì sẽ là TiktokNVA123, GmailNVA123. Ưu điểm sẽ dễ nhớ, khó brack nhưng ngược lại mỗi nền tảng sẽ có 1 mật khẩu riêng.
Thậm chí có một điều đơn giản hơn mà ít ai làm đó là xen kẽ giữa chữ in thường và chữ in hoa trong bảng chữ cái.
Mật khẩu càng phức tạp sẽ có độ bảo mật càng cao.
Đừng tin vào… trí nhớ bạn!
Nhiều người có thói quen tin vào trí nhớ của mình và cho rằng có thể ghi nhớ hết tất cả các mật khẩu, từ đó tạo ra những mật khẩu ngắn, dễ đoán và kém an toàn. Tuy nhiên, đây là một sai lầm phổ biến dễ dẫn đến rủi ro bảo mật.
Giải pháp hiệu quả là sử dụng các trình quản lý mật khẩu như LastPass, 1Password hoặc Bitwarden, những công cụ giúp lưu trữ, mã hóa và tự động điền mật khẩu một cách an toàn, tiện lợi.
Bên cạnh đó, bạn nên kích hoạt xác thực hai bước (2FA), một lớp bảo mật bổ sung giúp bảo vệ tài khoản ngay cả khi mật khẩu bị lộ, bằng cách yêu cầu mã xác minh gửi về điện thoại hoặc email cá nhân.
Những sai lầm phổ biến cần tránh
Trong quá trình sử dụng mật khẩu, nhiều người vô tình mắc phải những sai lầm phổ biến khiến tài khoản trở nên dễ bị tấn công. Một trong những lỗi nghiêm trọng là lưu mật khẩu trong ghi chú điện thoại hoặc file Word mà không có bất kỳ hình thức mã hóa nào, điều này khiến kẻ xấu dễ dàng truy cập nếu thiết bị bị mất hoặc bị hack.
Ngoài ra, việc sử dụng cùng một mật khẩu cho nhiều tài khoản cũng là hành động cực kỳ rủi ro vì chỉ cần một tài khoản bị lộ, tất cả các tài khoản còn lại đều bị đe dọa.
Một số người còn gửi mật khẩu cho người thân hoặc đồng nghiệp qua email, Zalo, Facebook Messenger mà không nhận ra các nền tảng này dễ bị chặn bắt thông tin.
Cuối cùng, không thay mật khẩu định kỳ, đặc biệt sau khi có cảnh báo rò rỉ dữ liệu, là một hành vi chủ quan có thể khiến bạn trả giá đắt.
Mật khẩu mạnh là nền móng cho an ninh số
Trong thế giới số hóa ngày càng phức tạp, một mật khẩu mạnh không chỉ là lớp bảo vệ đơn thuần, mà là ranh giới giữa an toàn và mất mát. Việc tạo và quản lý mật khẩu đúng cách không hề khó, chỉ cần bạn nghiêm túc với nó. Nhớ rằng: một phút lười biếng có thể đổi lấy cả một đời bị lộ thông tin.
Nguồn: https://tuoitre.vn/mach-ban-nhung-cach-de-co-mat-khau-sieu-manh-20250806110407315.htm