Thiếu niên bị lõm ngực, vẹo cột sống

Kết quả chụp CT 1975 lát cắt tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM cho thấy ngực lõm đồng tâm nặng với chỉ số Haller là 6 (tỷ lệ giữa đường kính ngang và đường kính trước sau của ngực, bình thường chỉ số này dưới 2,5). Xương ức của bệnh nhi xoắn một góc 11,5 độ, tim bị đè ép đẩy lên nhiều sang trái, cột sống ngực vẹo với góc Cobb (góc đo độ cong của cột sống) khoảng 22,5 độ. Siêu âm tim ghi nhận tâm thất phải bị chèn ép tạo hình ảnh phình giả, đo chức năng hô hấp giảm.

Theo ThS.BS Trần Thúc Khang, Phó khoa Ngoại Tim mạch, Trung tâm Tim mạch, lõm ngực là bất thường bẩm sinh do xương ức, các sụn sườn phát triển bất thường, có đến 20% trường hợp kèm theo vẹo cột sống. Lõm ngực có thể là nguyên nhân gây vẹo cột sống hoặc là tổn thương phối hợp cùng vẹo cột sống trong các bệnh rối loạn mô liên kết như bệnh Marfan…

Lõm ngực nặng không được điều trị có khả năng chèn ép các cơ quan trong lồng ngực (đặc biệt tim, phổi) ảnh hưởng chức năng hô hấp. Chèn ép tim có thể gây sa van hai lá (20-60% các trường hợp), dẫn đến rối loạn nhịp tim. Như bệnh nhi này lõm ngực bẩm sinh song không điều trị, đến khi cong vẹo cột sống nặng kèm hạn chế gắng sức mới được gia đình đưa đến bệnh viện.

BS Khang (phải) đang phẫu thuật cho một người bệnh. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh

ThS.BS.CKI Phạm Ngọc Minh Thủy, Trung tâm Tim mạch, cho biết thời điểm thích hợp để phẫu thuật lõm ngực là 8-15 tuổi. Ở độ tuổi này, xương lồng ngực còn mềm, độ đàn hồi cao, tạo hình dễ dàng, ít đau, hạn chế tái phát. Bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật bằng phương pháp ít xâm lấn Nuss cải tiến với nội soi lồng ngực hỗ trợ.

Êkíp thực hiện phẫu thuật Nuss cải tiến chỉ với hai đường mổ nhỏ 2,5 cm ở hai bên thành ngực, cùng với nội soi ngực hỗ trợ, đặt hai thanh kim loại vào dưới khung xương sườn nhằm nâng lồng ngực bị lõm trở lại vị trí gần như bình thường. Bác sĩ Khang cho biết phương pháp cải tiến này ít xâm lấn, giảm nguy cơ tổn thương tim và các tạng trong lồng ngực cùng với phương pháp gây tê giảm đau mặt phẳng cơ dựng sống (ESP) nên bệnh nhân phục hồi nhanh sau phẫu thuật. Sau 24 giờ, bệnh nhân có thể ra khỏi giường, xuất viện sau 5 ngày.

Người bị lõm ngực nặng kèm vẹo cột sống với góc Cobb trên 15 độ cần cân nhắc nâng ngực lõm theo hướng cá thể hóa vì diễn tiến của vẹo cột sống sau mổ có thể tốt hơn hoặc nặng hơn, theo bác sĩ Khang.

Thiếu niên này được phẫu thuật nâng ngực lõm, tái khám sau đó đã hết khó thở, lồng ngực cân xứng như người bình thường, cải thiện được tình trạng vẹo cột sống. Bệnh nhân tiếp tục tuân thủ tư vấn của bác sĩ khi hoạt động thể chất sau mổ, được bác sĩ Ngoại Tim mạch và Chỉnh hình cột sống phối hợp theo dõi.

Ảnh X-quang trước mổ (trái) cho thấy vẹo cột sống ngực, góc Cobb 22,5 độ và ảnh X-quang sau mổ (phải) ghi nhận thanh nâng đúng vị trí, vẹo cột sống có cải thiện góc Cobb 18 độ. Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Bác sĩ Khang cho hay lõm ngực là bất thường bẩm sinh nhưng có thể sửa chữa được hoàn toàn. Phụ huynh nên phát hiện sớm, theo dõi, đưa trẻ đi khám kịp thời nhằm tránh diễn tiến nặng, phẫu thuật ở lứa tuổi hợp lý.

Ngọc Châu